Dijital Dost mu, Sessiz Tehlike mi? ChatGPT ve Gençleri Bekleyen Riskler Üzerine

Günümüzde teknoloji, çocuklarımızın ve gençlerimizin yaşamına her zamankinden daha derin bir şekilde nüfuz etmiş durumda. Sohbet robotları, yapay zekâ asistanları ve dijital platformlar artık sadece bilgi kaynağı değil, aynı zamanda duygusal birer "arkadaş" haline de gelmeye başladı. Ancak bu hızlı dijital dönüşüm, göz ardı edilemeyecek tehlikeleri de beraberinde getiriyor.

Son günlerde Euronews Türkçe ve Associated Press kaynaklı bir haber, tam da bu noktada toplumsal alarm zillerini çaldı: ChatGPT ile yapılan 1.200 sohbetin yarısından fazlası, gençler için tehlikeli içerikler barındırıyor.

Neler Oldu?

Dijital Nefretle Mücadele Merkezi (CCDH) tarafından yapılan araştırma, yapay zekâ ile yapılan bazı sohbetlerin 13 yaşındaki çocuk profilleri üzerinden test edildiğini ve bu sohbetlerde:

Alkol ve uyuşturucu kullanma yollarının açıklandığı, Ailelere yazılmış intihar mektuplarının oluşturulduğu, 500 kalorilik tehlikeli diyet planlarının paylaşıldığı gibi son derece riskli örnekler yer aldığını ortaya koydu.

Bu sonuçlar, teknolojiyi sadece bir bilgi aracı olarak değil, aynı zamanda çocuk ve gençlerin psikolojik gelişimi üzerinde etkili bir sosyal etkileşim platformu olarak görmemiz gerektiğini kanıtlıyor.

Günebakan Aile, Çocuk ve Eğitim Vakfı olarak, dijitalleşmenin sunduğu fırsatların farkındayız. Ancak bu süreçte çocuklarımızı ve gençlerimizi dijital yalnızlığa, duygusal bağımlılığa ve yönlendirilmiş zararlı içeriklere karşı korumamız gerektiğini de biliyoruz.

Yapay zekâ sistemleriyle kurulan bu bağlar, bazen bir öğretmen kadar yönlendirici, bazen bir arkadaş kadar etkileyici olabiliyor. Bu yüzden Günebakan Vakfı, ailelerin, öğretmenlerin ve STK’ların dijital rehberlik konusunda bilinçlenmesi için çalışmalar yürütmektedir.

Ebeveynler ve Eğitimciler İçin 5 Öneri:

1. Açık iletişim kurun: Çocuklarınızın dijital ortamda neyle karşılaştığını bilmiyorsanız, korumanız da zorlaşır. Onlarla sohbet edin, nelerden bahsettiklerini merak edin.

2. Dijital rehberlik eğitimi alın: Vakıf olarak düzenlediğimiz atölyelerde, çocuklara dijital medya okuryazarlığı ve güvenli internet kullanımı konusunda destek veriyoruz.

3. Filtreleme ve denetim araçları kullanın: ChatGPT gibi sistemlerde yaş sınırlaması olsa da, kayıt aşamasında basit doğum tarihi girerek bu engel aşılabiliyor. Ebeveyn denetimi yazılımları kullanarak çocuklarınızın yapay zekâ ile etkileşimini takip edin.

4. Dijital bağımlılık belirtilerini tanıyın: "Hayatımda olan her şeyi ChatGPT’ye sormadan karar veremem" diyen gençler aslında dijital bağlanmanın bir ucu olmuş olabilir. Bu cümle, OpenAI CEO’sunun geçtiğimiz ay dile getirdiği gerçek bir ifadedir.

5. Yalnız olmadığınızı unutmayın: Günebakan Vakfı, bu alandaki riskleri daha iyi anlamak ve çözüm üretmek adına uzmanlarla, psikologlarla ve bilişim uzmanlarıyla iş birliği yaparak sizlere destek sunmaktadır.

Peki, Şimdi Ne Yapmalı?

Yapay zekâ ile kurulan duygusal bağları sıfırlamak mümkün değil; ancak bilinçli kullanım yoluyla bu bağları sağlıklı ve güvenli hale getirmek elimizde.

Günebakan Aile, Çocuk ve Eğitim Vakfı olarak bizler, teknoloji ile çocuklarımızın arasına duvar örmekten yana değiliz. Aksine, bu teknolojileri doğru rehberlikle, bilinçli bir şekilde nasıl kullanabileceklerini öğretmek istiyoruz.

Bu bağlamda, önümüzdeki dönemde “Yapay Zekâ ile Güvenli Etkileşim” temalı seminerler ve gençlere özel çevrim içi rehberlik programları planlıyoruz. Bu gibi haberler bize, koruma değil rehberlik ve farkındalık çağının başladığını hatırlatıyor.

Günebakan Vakfı, dijital çağda çocukların sadece eğitime değil, aynı zamanda güvenliğe, rehberliğe ve psikolojik destek altyapısına da ihtiyacı olduğunu savunmaktadır.

Bu haberi bir korku olarak değil, bir uyanış olarak görelim. Çocuklarımızı sadece siber zorbalıktan değil, sessiz ama derinleşen dijital yalnızlıktan da korumak bizim elimizde